Verslag tot en met november 2019

Inleiding
De energie die afgelopen jaren is gestopt in eventuele samenwerkingen met derden heeft zijn vruchten afgeworpen. Begin 2017 zag het ernaar uit dat zulks niet tot een concreet resultaat zou leiden, maar het is nadien in een stroomversnelling gekomen. De gesprekken en verdere voorbereidingen waren van zodanige vertrouwelijke aard dat er tussentijds moeilijk over kon worden gerapporteerd. Het resultaat is er echter nu wel.

Met trots is te melden dat er een enorme “boost” gaat worden gegeven aan de bekendheid van het Maastrichts zilver. Dit doordat er in december 2017 een samenwerking tot stand is gekomen tussen Stichting Kerckhoffs Kunstnijverheid Fonds, de Collectie Kerckhoffs en Stichting Bonhomme Tielens. Die samenwerking heeft op haar beurt geleid tot een samenwerking met Het Bonnefantenmuseum Maastricht, die thans qua verdere formalisering in een eindstadium verkeert. Laatstgenoemde samenwerking is erop gericht dat er in maart 2020 een permanente opstelling is gerealiseerd in de vorm van een aparte zilverkamer. Hierin worden dan een viertal collecties, waarvan drie particuliere collecties, elk met eigen accenten en een eigen achtergrond, tentoongesteld. Het Bonnefantenmuseum is een voorloper van een dergelijke aanpak omdat ze die in een vergelijkbare vorm eerder hadden toegepast voor de belangrijke Middeleeuwse beeldencollectie van de familie Neutelings.

De tijd en aandacht die bovenstaand traject heeft verlangd is een beetje ten koste gegaan van de exploitatie van de Stijlkamer aan de Singel 116 te Amsterdam. Aanvankelijk was het de bedoeling om die actief te marketen om zo de exploitatie dekkend te krijgen gezien de huurlasten van de stichting. Dit was helaas niet mogelijk, maar door de afspraken met de eigenaar van de Stijlkamer, P.A.E. Kerckhoffs, is voorzien in een scenario als dat niet zou lukken en de stichting dus niet zou komen te zitten met verplichtingen die niet zouden kunnen worden nagekomen. Desalniettemin is de Stijlkamer voor een paar bijzondere doeleinden gebruikt. Zo heeft deze een aantal maal gefungeerd als vergaderruimte ter bevordering van de doelstelling van de stichting. In het kader van het bevorderen van de Nederlandse interieurkunst, is de Stijlkamer opengesteld voor de Open Monumentendag in Amsterdam. Gezien de onbekendheid en het weinig opengesteld zijn, was het een enorme trekker en zijn er ruim 1.300 bezoekers geweest, die door een groep van professionele gidsen twee dagen zijn rondgeleid.

Activiteiten/bijdragen

  1. De financiële ondersteuning van Jaarboek De Stavelij, jaarlijkse donatie ad € 500,00, is gecontinueerd. In het kader van die bijdrage is met de uitgever van De Stavelij overeengekomen dat de naam van de stichting zou worden vermeld om de bekendheid en contacten te bevorderen. De stichting ontving een aantal extra exemplaren van het jaarboek. Deze zijn gegeven aan (toekomstige) collectioneurs en personen die hebben bijgedragen aan de activiteiten aan de activiteiten van de stichting.
  2. In 2018 is een belangrijke tentoonstelling georganiseerd over Maastrichts tin in het stadhuis van Maastricht en wel in het kader van het jubileum van de Nederlandse Tinvereniging. Omdat in de eerdere publicatie van Stichting Kerckhoffs Kunstnijverheid Fonds al aandacht was gegeven aan de raakvlakken tussen zilver en tin, is er een bescheiden bijdrage gegeven aan dit initiatief, ondanks dat dit niet gebudgetteerd was.
  3. Op basis van de gegevens uit de door de stichting beheerde database Maastrichts zilver is een aantal vragen beantwoord van eigenaars van voorwerpen. Hiervoor zijn geen kosten in rekening gebracht, omdat de gegevens bijdragen aan het onderzoek. Er zal een moment komen dat betaling wel standaard moet plaatsvinden, mede ter dekking van kosten.
  4. Zowel gegevens uit de database als inzet door de medeauteur van de publicatie Duurzame Glans zijn ter beschikking gesteld ter afronding van het artikel over zilver uit Weert. Dit artikel is gepubliceerd onder de titel ‘Stukjes aan de puzzel van Weert’ in Jaarboek De Stavelij. Naar aanleiding van dit artikel is er overleg geweest met het Limburgs Museum te Venlo ter bevordering van bruiklenen van twee paar kandelaars uit Weert van de zilversmid Van Brussel.
  5. Stichting Kerckhoffs Kunstnijverheid Fonds heeft de Stijlkamer Singel 116 ter beschikking gesteld voor een denktanksessie omtrent een heel belangrijk stuk Nederlands zilver. Hierover is contact geweest met het Rijksmuseum. Helaas is dit stuk niet voor Nederland behouden gebleven en verkocht aan een museum in Toronto (Canada). Gelukkig is het stuk terecht gekomen in een collectie die de Nederlandse kunstnijverheid hoog in het vaandel heeft staan.
  6. Het voorbereiden en openstellen van de Stijlkamer Singel 116 tijdens de Open Monumentendag. Daarvoor is aan de gidsen een presentatie gegeven en is bekendheid gegeven (door middel van affiches en flyers) aan de stichting.
  7. De stichting heeft medewerking verleend aan een onderzoek naar de wandschildering De Godsvruchtigheid in de Stijlkamer Singel 116. Dit heeft geleid tot een artikel in een publicatie van een kunsthandelaar in het kader van de TEFAF. In die publicatie is een deel van de Stijlkamer vermeld/afgebeeld.
  8. Het traject om te komen tot de samenwerking met Stichting Bonhomme Tielens en het Bonnefantenmuseum Maastricht. Over deze samenwerking zal binnenkort meer worden gepubliceerd. Het verheugende is dat door deze samenwerking ook veel kennis is uitgewisseld, wat weer heeft geleid de aankoop door Stichting Bonhomme Tielens van een kunsthistorisch belangrijk zilveren voorwerp dat representatief is voor de raakvlakken tussen Maastricht en Den Haag. Dit is één van de onderzoeksgebieden van de stichting.
  9. De verdere gedachtevorming met diverse andere partijen rondom kunstregistratie is voortgezet. Er zijn enkele ontwikkelingen die de behoefte rondom registratie een nieuwe impuls kunnen geven.
    De oorspronkelijke initiatieven en rechten zijn door Kerckhoffs in privé verricht met het oog op de uitbouw van een registratie- en databedrijf. Dit bedrijf is inmiddels verder vormgegeven door de oprichting van ISAPR BV, waarmee de stichting een exclusiviteitsovereenkomst heeft vastgelegd. In dit kader is er overleg geweest met beleidsmedewerkers van het Belgische Ministerie van Cultuur. Dit in het verlengde van de ontwikkelingen in Nederland rondom de Erfgoedwet en de consultatie die nu plaatsvindt door de Commissie Pechtold.
  10. De advisering en het ter beschikking stellen van kennis voor de aankoop van een uitzonderlijk stuk Maastrichts zilver dat uniek is voor de stadsgeschiedenis. Dit stuk kon op de valreep, met medewerking van een belangrijke kunsthandelaar, worden verworven door een particuliere collectie die er voor wil ijveren dat dit object te zijner tijd in een publieke collectie komt.
  11. De heer Kerckhoffs is in verschillende hoedanigheden (o.a. voorzitter van de stichting, voorzitter a.i. van de Federatie TMV en notaris) gesprekspartner geweest bij het rapport Pechtold dat op 30 september 2019 is aangeboden aan de minister (zie ook punt 9).
  12. In het verlengde van de kunstregistratie (punt 9), heeft de stichting in juni 2019 een platformstichting opgericht ter bevordering van de onafhankelijke en gewaarborgde kunstregistratie. In het bestuur zitten thans drie notarissen (Rien Meppelink, Femke Stroucken en Paul Kerckhoffs). Gezien de onafhankelijkheid en het waarborgen van geheimhouding, zal de meerderheid van het bestuur bestaan uit notarissen. Het bestuur zal nog worden aangevuld met een vertegenwoordiger uit de politiek en de museumwereld.
  13. De stichting heeft op 4 november het overleg ondersteund dat heeft plaatsgevonden met de Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB). Dit overleg was bedoeld om te bezien of de KNB ook het initiatief van kunstregistratie kan ondersteunen, omdat dit ook bijdraagt aan een maatschappelijke verandering.

Vooruitblik
Tot maart 2020 zal de nadruk liggen op het samenwerkingstraject met Stichting Bonhomme Tielens en het Bonnefantenmuseum Maastricht. Het zal een enorme inspanning vergen om dat aanpak uit te rollen in de te realiseren kamer en het verzorgen van de publicaties. De stichting zal een grote inhoudelijke bijdrage leveren aan één of twee publicaties waarvan de middelen naar verwachting grotendeels afkomstig zijn uit het budget dat voor dat initiatief wordt geworven. Bij de verwerving van budget heeft de stichting initiërend opgetreden en Stichting Bonhomme Tielens in contact gebracht met specifieke subsidiegevers.

Los van dit belangrijke traject zal ook aandacht worden gegeven aan de volgende activiteiten:

  • Verdere positiebepaling rondom de Stijlkamer, gericht op een onderzoek en publicatie in 2021.
  • De gebruikelijke voortzetting van het verzamelen van onderzoeksgegevens en verwerking in de database.
  • Een aantal specifieke onderzoeken die nodig zijn voor de publicatie voor de tentoonstelling in het Bonnefantenmuseum in 2020.
  • Het intensiveren van de Belgisch-Nederlandse contacten met betrekking tot de registratie van kunst en het waarborgen van kennis rondom kunst en collecties.
  • De verdere branding van de kunstregistratie en het ondersteunen van de platformstichting en het aangaan van (verdere) samenwerkingen.

mr. P.A.E. Kerckhoffs
Amsterdam, 7 november 2019